فرهنگ آموزش در ژاپن
جستاري به آموزش وپرورش ابتدایی ژاپن
دکتر ابوالفضل بختیاری
-----------------------------------
مقدمه
آموزش و پرورش در ژاپن از کیفیت بالایی برخوردار بود. به خصوص در دوره ابتدایی توجه خاص به این مقطع تحصیلی شده است اگر به طور کلی و فراگیر به آموزش این کشور شود, الگوبرداری جامعی می توان نمود برای رشد و شکوفایی توسعه آموزش و پرورش به خصوص آموزش پایه در کشورمان مورد استفاده قرار داد.
البته کتاب های زیادی در زمینه ی آموزش و پرورش ژاپن نوشته شده است از این میان آقای دکتر سرکاآرانی که از اساتید به نام در ایران, عضوئیت علمی دانشگاه علامه طباطبائی می باشد. که فوق دکترای خود را نیز در کشور ژاپن اخذ نموده. 2 کتاب ایشان به نام فرهنگ آموزش در ژاپن و اصلاحات آموزشی و مدرن سازی با تأکید به مطالعه تطبیقی آموزش و پرورش ایران و ژاپن نوشته شده است, که به نظر اینجانب کتاب اول ایشان که ابتدا ذکر شد از نظم محتوایی و انسجام مناسبی در محتوای آن برخوردار می باشد. که این کتاب را به عنوان موضوع تحقیق مورد کنکاش قرار داده ام.
فصل اول (مبانی هدف ها و برنامه های درسی)
1- احساس تعلق به مدرسه
تلاش معلمان برای ایجاد پیوندهای دوستانه میان دانش آموزان امری اتفاقی نیست. برنامه درسی دوره ی ابتدایی در سطوح ملی هدف های بسیاری دارد و زمینه ی مناسبات دوستانه میان دانش آموزان و احساس تعلق و رشد اجتماعی آنها دربردارد. (Monbusha 1989) یکی از هدف های ملی در دوره ابتدایی عبارتند از: احساس صمیمیت با افرادی که در مدرسه هستند و لذت بردن از زندگی در کلاس درس معلمان مدارس نه تنها بر اساس ایجاد ارتباط دوستانه یا فعالیت های عمومی برای برقراری روابط دوستانه میان دانش آموزان تلاش می کنند بلکه در فعالیت ها و آموزش های روزمره کلاس و مدرسه جلسات مربوط به کلاس گروه های یادگیری فرآیند رهبری فعالیت های کلاس و مدرسه توسط دانش آموزان. مشارکت در فعالیت های آموزشی, مباحث درسی و غیره فرصت هایی را فراهم می آورند تا روابط انسانی تقویت شوند. احساس تعلق و وابستگی مثبت را به کلاس و مدرسه در کودکان به وجود آورند.
پرورش کل شخصیت: چه ارزشی هایی بر آموزش و پرورش دوره ژاپنی ها حاکم است مواردی همچون روابط دوستانه, تعاون و همکاری,مسئولیت پذیری انجام دادن فعالیت ها به بهترین نحو و حفظ سلامتی و ایمنی, از جمله هدف هایی هستند که مورد مطالعه قرار گرفته اند.
ارائه محتوای مناسب: ایجاد احساس تعلق خاطر و گسترش روابط انسانی و پرورش شخصیت کودکان از جمله مبانی آموزش و پرورش در ژاپن است. محتوای آموزشی در مدارس ژاپن و برنامه درسی ملی دارای 2 ویژگی جالب است:
الف) محتوای مقتصدانه:
ژاپنی ها می گویند (کم, زیاد است) بر اساس سومین مطالعه بین ریاضی و علوم کتاب علوم سال هشتم ژاپنی ها در مقایسه با میانگین 65 موضوع در آمریکا برای کلاس هشتم, فقط هشت موضوع را پوشش می دهند کتاب های درسی ژاپنی ها مطالبی را بیش از آنچه که در برنماه های درسی ملی دوره ابتدایی پیشنهاد شده است ارائه نمی کنند.
ب) تأکید به رشد همه جانبه کودک:
همه ی ما می دانیم که در ژاپن برنامه های درسی به صورت ملی وجود دارد. ولی حدود 3/1 از ساعات آموزش در مدارس به موضوعات غیرآکادمیک (هنر, موسیقی, تربیت بدنی, خانه داری و ویژه اختصاص دارد) یکی از پژوهشگران نوشته است معلمان ژاپنی به آموزش کل جنبه های شخصیت دانش آموزان, و همه افراد در کلاس درس اعتقاد دارند. آنها احساس می کنند که این وظیفه ی اصلی و بلکه مهمترین مسئولیت آنهاست نه صرفاً توجه و پرداختن به دانش آموزان باهوش و توانا در کلاس درس باشد.
فصل دوم:
پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس برنامه پرورش حرفه ای معلمان در مدرسه هدف این فصل بررسی روش پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس به عنوان موثرترین برنامه پژوهش حرفه ای معلمان در مدارس ژاپن است در این روش معلمان بیش از اینکه مبانی نظری یادگیری را بیاموزند, مهارت های کاربردی مربوط به فرآیند یاددهی – یادگیری و ارزشیابی روش های تدریس و خودارزیابی را می آموزند . معلمان پس از مباحث گروهی, موضوع مورد پژوهش را انتخاب می کنند, به صورت مشارکتی و در گروه, طرح درس مربوط به آن را تهیه می نمایند و به شیوه مشارکتی به ارزیابی دقیق فعالیت های آموزشی انجام شده در ارتباط با موضوع مورد نظر می پردازند. دانش آموزان را در پژوهش خود سهیم و در واقع در حین عمل پژوهش می کنند و می آموزند. پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس در واقع اثربخش ترین نوع پژوهش در حین عمل است و دربهبود کیفیت آموزش و پرورش حرفه ای معلمان تأثیر سازنده ای دارد.
پرورش حرفه ای معلمان در مدرسه. در ژاپن مسئولیت پرورش حرفه ای معلمان در قالب سازمان های مختلف و دوره های گوناگون زندگی شغلی معلمان شکل گرفته است از جمله فعالیت های آموزشی برای ارتقاء شایستگی های حرفه ای معلمان در مدرسه تنوع بسیاری دارد. مهمترین این فعالیت ها عبارتند از:
· بازدید از کلاس درس : از اداره آموزش و پرورش هر منطقه راهنمایان مجربی دعوت می شوند برای یافتن راه های نوینی برای بهسازی فعالیت های آموزشی مدرسه یاری دهند.
· سرگروه های آموزشی مدرسه به نوبت در کلاس های درس سایر معلمان شرکت می کنند.
· معلمان هر مدرسه برای خود برنماه های غیردرسی دارند دیدو بازدیدها از مکان ها و گردش های علمی و فرهنگی
· معلمان هر سال دست کم دوبار از والدین دعوت می کنند که در کلاس درس حضور یابند.
· کلاس های آموزشی در ارتباط با نحوه بهره گیری از کامپیوتر در فرآیند یاددهی – یادگیری استفاده از اینترنت
· سمینارهای آموزشی در موضوع های ویژه مسائل آ.پ
· پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس
این روش آزادی عمل برای تصمیم گیری و واگذاری مسئولیت های بیشتر به معلمان را برای طراحی, اجرا و ارزیابی فعالیت های آموزشی و پرورشی توصیه می کنند.
پیشنهادهایی برای کاربردی کردن این روش در ایران
بخش اول در ارتباط با سازمان و ساختار آموزش و پرورش و مدارس.
1- بهره مندی از روش های نوین پرورش حرفه ای معلمان و سوق دادن ساختار آموزش و پرورش به سمت تمرکز زدایی و بر امکان مردم سالاری را بیش از بیش در خود فراهم سازد.
2- ما باید گام های بلندتری به سمت مدرسه محوری و خودگردانی مدارس برداریم.
3- بیش از تأکید بر توانایی های فردی و روش های یادگیری فردی به روش های مشارکتی –گروهی تأکید کنیم.
4- بهره گیری از تجربه های اجرایی برنامه هایی چون "معلم پژوهنده" که برای تقدیر از فعالیت های پژوهشی و فرآوری های خودجوش معلمان صورت می گیرد.
بخش دوم درارتباط با مدیران و معلمان و کارکنان آموزش کشور است.
1- روش پژوهش مشارکتی معلمان را به فعالیت و تأثیرگذاری دعوت می کند و ناظر به نقش خلاق و رهبری معلم اس.ت
2- لازم است باور کنیم که به تجربه های دیگران نیازمندیم و باید بیاموزیم که از تجربه های دیگران بهره مند شویم.
3- مهارت لازم برای کار گروهی کردن, مشارکت در گروه و نهراسیدن از تعامل با دیگران و مشارکت در گروه های یادگیری, روش های خلاق را ترغیب می کند. آموخته ها را عمق بیشتری می بخشد و قدرت تشخیص را بالا می برد.
فصل سوم: روش آموزش ریاضی
روش هایی که در آموزش ریاضی ژاپن استوار است بیشتر بر پایه فهم است و به جای روش سخنرانی معلم به روش مباحثه ای متمرکز است تا بیش از توجه به هدف ها و انتظارهای یاددهند به توانایی ها نیازها و فعالیت های یاددهی – یادگیری تاکید کند.
آنچه در فرایند یادهی – یادگیری در کلاس درس اثر می گذارد. تا حدود زیادی به کارکردهای عناصری از فرهنگ آموزش مربوط می شود که در قالب برنامه های درسی ارائه می شوند و معلم و دانش آموزان در کلاس درس از آنها استافده می کنند مثلاً : اینکه دانش آموزان با چه پیش فرض هایی به کلاس درس ریاضی می آیند و معلم توانایی های دانش آموزان را در فهم مسائل ریاضی چگونگی ارزیابی می کند و اینگونه سوال ها در فعالیت های آموزش معلم در کلاس درس تأثیر زیادی دارد و دانش آموز فقط به این فکر بکند که باید به دنبال یک جواب صحیح رفت بیش از آنکه به راه حل ها و تفکر در فهم مسأله و چگونگی آن بیندیشد, به یافتن و بیان پاسخ صحیح اکتقال خواهند کرد و صرف نظر از اینکه تا چه حد مسأله را فهمیده یا راههای مختلف حل آنرا آزموده باشند.
هدف و روش پژوهش:
هدف این فصل: بیان ساختار, روش و ویژگی های برجسته کلاس درس ریاضی در ژاپن است روش هایی که در آموزش ریاضی بیشتر بر پایه فهم مسأله استوار است و به جای تمرکز به روش سخنرانی معلم (معلم محور) به روش مباحثه ای دانش آموزان (دانش آموز محور) متمرکز شده است و می کوشد تا بیش از توجه به هدف ها و انتظارهای یاددهنده به توانایی ها, نیازهای و فعالیت های یادگیرنده از فرآیند یادهی – یادگیری توجه و تأکید کند.
دراین مطالعه از روش پژوهش توصیفی و برای جمع آوری اطلاعات از روش های مشاهده و مصاحبه استفاده شده است و برای مطالعه دقیق تر از روش مطالعه موردی نیز استفاده شده است.
در کلاس درس ریاضی ژاپن یک مسئله از سوی معلم طرح می شود. مسئله ای که معلم برای ایجاد انگیزه تفکر در دانش آموزان را در طرح درس خود آورده است سپس دانش آموز دقایقی برای یافتن پاسخ مسئله به تنهایی یا به کمک یکدیگر به تفکر می پردازند. پس از اینکه بیشتر آنان حداقل یک راه حل مشخص را برای مسئله پیدا کرد, بحث پیرامون راه های مختلف حل مسأله آغاز می شود. معلم از بعضی از دانش آموزان می خواهد تا به ترتیب پای تخته سیاه بیایند و روش خود را برای حل مسأله توضیح دهند پس از توضیح هر یک از دانش آموزان, معلم از آنها می خواهد تا نظر خود را درباره راه حل های ارائه شده بیان کنند و دانش آموزان به طور آشکار به اظهار نظر در اثبات یا نفی راه های ارائه شده می پردازند. پس از بیان راه حل های مختلف در ارتباط با مسأله مطرح شده معلم از دانش آموزان می خواهد تا راه حل های ارائه شده را با هم مقایسه کنند و با محتوای کتاب درسی تطبیق دهند و بعد معلم می پرسد آیا روش متفاوت با آنچه در کتاب آمده است پیدا کرده اید. و بعد معلم خود مقایسه ای کوتاه میان راه حل های ارائه شده دانش آموزان در ارتباط با محتوای کتاب درسی تبیین می کند و در نهایت یک ارزیابی از جریان کلاس درس می کند و این ارزیابی خود منبعی برای خوداندیشی معلم و دانش آموزان و راهنمایی برای بهبود فرآیند یاددهی – یادگیری به حساب می آید.
تفکر دانش آموزان, برجسته ترین ویژگی کلاس درس ریاضی
الف) طرح معلم و جایگاه تفکر دانش آموزان
در ژاپن, فعالیت های آموزشی در کلاس درس ریاضی بر اساس محتوای تعیین شده در برنامه های درسی شکل می گیرد. در طرح درسی, شروع فعالیت ها را با یادآوری مباحث گذشته و طرح مسأله آغاز می کند. برای طرح درس ریاضی به 3 فعالیت مربتط توجه ویژه دارند.
1- فهم مسأله 2- بررسی و پژوهش پیرامون مسأله 3- تصمیم و قاعده مند کردن مسأله
ب) فرآیند یاددهی – یادگیری و فرصت هایی برای تفکر دانش آموزان
در واقع توجه به تفکر دانش آموزان راهنمای معلمان در فرآیند یاددهی – یادگیری است از مهمترین فنون توجه و تأکید بر تفکر دانش آموزان در جریان آموزش ریاضی عبارتند از:
1) تأکید بر فهم مسئله 2) فرصت برای فکر کردن 3) امکان مباحثه میان دانش آموزان 4) طرح سوال از دانش آموزان 5) بهره گیری از اشتباه 6) بهره گیری از وسایل کمک آموزشی
ج) ارزشیابی جریان آموزش و نقش خوداندیشی دانش آموزان :
تقریباً از فعالیت های آموزشی خود در کلاس درس به طور منظم ارزشیابی می کنند.
ولی آنچه معلمان ژاپنی را در ارزشیابی آموزشی از دیگران متمایز می کند روشی است که برای این کار مهم به کار می گیرند. خوداندیشی و بازتاب گروهی دانش آموزان از فرایند یاددهی – یادگیری کلاس درس مهمترین نقش را در ارزشیابی آموزشی دارد.
فصل چهارم: رویکرد فرهنگی به آموزش جغرافیا
در این فصل که تجربه ژاپن را در بین المللی شدن آموزش و پرورش با تأکید به آموزش جغرافیا تبیین کند ابتدا مفهوم بین المللی شدن آموزش و پرورش در ارتباط با هدف های آموزش جغرافیا بیا می شود. سپس روش آموزش مسائل زیست محیطی به کودکان برای درک ارتباط و تعامل سازنده با محیط زیست و همزیستی مسالمت آمیز و گسترش تفاهم در سطوح ملی, منطقه ای جهانی در قالب 1) آموزش درباره محیط زیست 2) آموزش از محیط زیست 3) آموزش برای محیط زیست. آموزش مسائل زیست محیطی در هر یک از ابعاد دانش و فهم, مهارت, نگرش موضوعاتی را شامل می شوند. برای مثال در این فصل به مقایسه جغرافیا و زندگی مردم ایران و ژاپن شده است .
فصل پنجم: ویژگی های اساسی فرآیند یاددهی – یادگیری:
در این فصل به فرهنگ آموزش و یادگیری در مدارس و تجزیه و تحلیل آن می پردازیم. و از شاخص ترین ویژگی های آن به عنوان یک فرهنگ ویژه تبیین شود.
بازی:
بیشتر تشریفات مذهبی شینتو در قالب بازی شکل می گیرد. در سال های اولیه ی کودکان آنها فقط باید بازی کنند. و به 3 عنصر 1- بازی 2- شادابی 3- سلامتی و فعال بودن تاکید دارد.
زندگی گروهی:
یکی از ویژگی هایی که از مدرسه تا محل کار و از کودکی تا بزرگسالی در همه فعالیت های اجتماعی ظاهر می شود. یادگیری گروهی و توجه به مهارت های زندگی در گروه است. این روش نه تنها در مدارس بلکه در همه شرکت ها و در عرصه همه فعالیت های اجتماعی دیده می شود.
همزیستی و تقلید:
یاددهی – یادگیری فرازندی دو سویه است که در آن یکی می کوشد تا در تعاملی سازنده از دیگری بیاموزد و یا به او یاد بدهد. در چنین شرایطی کارکردهای یادگیری برای همه اعضای گروه اثر بخش است. این اصل به ما کمک می کند از توانایی های بالقوه خود آگاه شویم. آنها را به کار بندیم این مفهوم از همزیستی را به سادگی نمی توان در افراد توسعه داد. در فرهنگ ژاپنی پیروی از کسی که رازها بهتر می داند یا تجربه بیشتری دارد یا در موقعیتی است که می تواند به ما کمک کند امری ستودنی است.
شادابی و فعال بودن:
شادابی و فعال بودن در بسیاری از امور مربوط به کودکان ( از جمله حس کنجکاوی , بازی و ...) از مهمترین مواردی است که به فهم و درک ما از آنان کمک می کند و به ما در درک میزان توانایی های آنها در یادگیری یاری می رساند. آنها می آموزند که چگونه با ایجاد شرایط با نشاط و شوق انگیز در هر جا که هستند نیروی لازم برای فعالیت های اثربخش را فراهم سازند.
فعالیت های گروهی و یادگیری مشارکتی :
در آموزش و پرورش ژاپن, دانش آموزان به فعالیت های گروهی تشویق می شوند. فعالیت های گروهی و تشکیل گروه های کوچک در مدرسه و کلاس درس در ایجاد نگرش های جدید و سازنده و پرورش اجتماعی دانش آموزان تأثیر فوق العاده ای دارد و آنان را در ایفای نقش های اجتماعی تواناتر می سازد ضمن اینکه رغبت لازم برای آن نقش ها را نیز فراهم می کند.
شکل یادگیری:
بیشتر فعالیت های یادگیری به شکل خاصی آغاز می شوند و بازده ویژه خود را دارد. آنها فعالیت های بدنی و حسی و حرکتی کودکان را بسیار مهم می دانند و به دنبال هر یادگیری روش تمرین آن را نیز به یادگیرندگان ارائه می دهند و می اندیشند که کدام یک از فعالیت های بدنی و حسی و حرکتی باعث تمرین یادگیری آنها می شود و آنها را پایدار می سازد.
تجربه و تکرار نکته های اساسی:
یادگیری پدیده ای ذاتاً تجربی است و این تجربه کل شخصیت انسان را در برمی گیرد. ژاپنی ها مانند آمریکایی ها جنبه های شناختی و هیجانی را چندان از یکدیگر متمایز نمی دانند. رفتار پایدار مستلزم کسب مهارت های لازم است که یک کودک می تواند آن را در اثر تکرار و سال ها تجربه به دست آورد و این البته یک ارزش محسوب می شود.
قدرت معلم:
معلم دارای قدرت ناشی از تجربه است. نکات اساسی را می داند و قالب های معین رفتار را تشخیص می دهد و توانایی خوبی در راهنمایی دارد و حالتی از ارشدیت را داراست. که بر اساس سن بدست نمی آید بلکه ناشی از دوران تجربه و اندیشه است.
خوداندیشی:
در ژاپن تقریباً در همه کلاس های درس و بلکه در عموم فعالیت های اجتماعی به کلید واژه هنس برمی خورید که معنی دقیق آن خوداندیشی و خودارزیابی است. خوداندیشی دانش آموزان از فرآیند یاددهی – یادگیری در کلاس درس مهمترین نقش را در ارزشیابی آموزشی دارد. معلمان دقایقی را برای دریافت بازتاب, ارزیابی نسبت به کلاس در نظر می گیرند.
تلاش:
میخ محکمی که ساختار همگون و هماهنگ یک ایدئولوژی را با ظرفیت های بسیاری استوار می سازد, تلاش و کوشش است. به ویژه تلاشی که به عنوان عادت و بر اساس خودانضباطی صورت می گیرد. این مفهوم در فرهنگ ژاپنی شخصاً به نحو مؤثری سازماندهی شده و به شکل همراهی خرگوش, لاک پشت نمایان می شوند زیرا با تلاش می توان یک توانایی را در قالب یک شکل نمایان ساخت یا به صورت تجربه سازماندهی و بهره برداری کرد.
خستگی ناپذیری:
واقعاً گاه موجب شگفتی است که «تحمل کردن» اصلی ترین مفهوم را در فرآیند یاددهی – یادگیری در ژاپن تشکیل می دهد. تلاش و کوشش, تحمل کردن و پافشاری بر انجام امور و خستگی ناپذیری مفاهیمی هستند که در پهنه ی وسیعی روح و ویژگی اصلی فرایند یاددهی – یادگیری را نشان می دهند. این مفاهیم به ویژه در فعالیت های بدنی, حسی و حرکتی و تربیت بدنی مورد توجه قرار می گیرند. زیرا کودکان بدون تجربه کردن نمی توانند چیزی در ذهن خود گسترش دهند.
فصل ششم: اصلاحات برنامه درسی ملی با تأکید بر رویکرد تلفیقی
هدف این فصل مطالعه و بررسی فرایند اصلاح برنامه های درسی ژاپن بر اساس پژوهش های ملی, بین المللی و تلفیقی و تجربه های اصلاحات آموزشی در دوره گذشته است. با استفاده از این روش تحقیق مطالعه موردی و توصیفی پیشینه و ضرورت های اصلاح برنامه درسی ملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اسباب توسعه کیفی و گسترش کمی آموزش و پرورش ژاپن امروز باید در نقش و جایگاه تاریخی آموزش و پرورش نزد ملت و دولت ژاپن جست وجو کرد.
پژوهش برای اصلاح برنامه درسی ملی:
وزارت آموزش و پرورش ژاپن بر اساس پژوهش های ملی که اجرا کرد دریافت که دانش آموزان ژاپنی به ویژه در دوره آموزش و پرورش عمومی در خواندن و نوشتن ریاضی و علوم از همتایان خود در جهان پیشی گرفته اند ولی در توانایی حل مسأله, طراحی, موضوع یابی تفکر انتقادی و تحلیل مسائل پیچیده بر اساس توانایی های فردی خود دچار ضعف هستند.
الف) برنامه درسی تلفیقی:
این برنامه که مطالعات آن در وزارت آموزش و پرورش ژاپن انجام شده و قرار است در همه مدارس اجرا شود بازنگری در برنامه های درسی مدارس است. به نحوی که فرصت لازم برای یادگیری تلفیقی یا مطالعه تلفیقی در برنامه های آموزشی و درسی مدارس فراهم شود.
ب) افزایش دروس اختیاری:
وزارت آموزش و پرورش تمهیداتی اندیشیده است تا مدارس ارتباط اثربخش تری را با جامعه برقرار کنند و برنامه های آموزشی و درسی خود را متناسب با نیازهای اجتماعی تهیه و اجرا کنند
ج) کاهش محتوای آموزشی:
شورای بررسی برنامه های آموزشی و درسی برای اجرای ساعات مطالعه و یادگیری تلفیقی در دوره آموزش و پرورش عمومی و دروس اختیاری برای دوره اول دبیرستان تغییرات لازم برای کاهش ساعات دروس دوره هایی را پیشنهاد کرده اند.
نتیجه گیری :
در این تحقیق بر آن شدیم که مهمترین عوامل پیشرفت و موفقیت آ.پ ژاپن را با تأکید بر برنامه های درسی و تأکید به فرآیند یاددهی و یادگیری تبیین کنیم. در آموزش ژاپن توجه به پرورش کل شخصیت کودک تاکید بر ارزش های اجتماعی, ایجاد حس تعلق به مدرسه و کلاس درس در کودکان, بهره گیری از روش های یادگیری مشارکتی, تاکید بر زندگی گروهی تاکید بر روش و مهارت های تفکر, حفظ شادابی و نشاط و تلاش در دانش آموزان جامعیت برنامه درسی ملی و اصلاح نوسازی آن توجه به رویکرد تلفیقی در برنامه های درسی می باشد.
فرهنگ اثربخشی از مهمترین عوامل موفقیت آ.پ ژاپن است.
استافده از روش آموزش ریاضی و درس جغرافیا برای بهتر آموزش آن در ایران استفاده شده است که به نظر من آموزنده و اثربخش می باشد.
=========================
منبع:
فرهنگ آموزش در ژاپن. محمدرضا سرکارآرانی,تهران: انتشارات روزنگار
ابوالفضل بختياري(1388).جستاري به فرهنگ آموزش در ژاپن. پژوهشنامه آموزشي .تهران:پژوهشگاه آموزش و پرورش