موک چیست؟
خط خطی
...تمام دستاوردم شد
مدرک گرفتن از هاروارد زیر باد کولر
دانشجوهای بین‌المللی دو دسته‌اند؛ یکی آنهایی که می‌کوبند می‌روند خارج درس می‌خوانند، یکی آنهایی که نمی‌کوبند نمی‌روند خارج ولی در دانشگاه خارجی درس می‌خوانند. این جوری که پشت کامپیوترشان می‌نشینند. آنلاین می‌شوند و می‌روند سر کلاس. در ماههای گذشته خیلی از دانشجوهای ایرانی خارج از کشور، به دلیل مشکلات ارزی و مالی ناچار شده‌اند به ایران برگردند. این بازگشت‌ها آن قدر زیاد شد که سامانه‌ای برای ثبت درخواست‌های انتقال خارج به داخل از 28 خرداد به مدت یک ماه فعال شده و دانشجویانی که می‌خواهند به کشور برگردند باید درخواست‌شان را در این سامانه ثبت کنند تا به یکی از دانشگاههای ایرانی منتقل شوند. اما قرار نیست آنها برای همیشه شانس نشستن سر کلاس دانشگاههای معتبر خارجی را از دست بدهند. اصلا آنهایی که از اول همین جا درس می‌خوانده‌اند هم این گزینه را از دست نداده‌اند. این روزها دیگر رفتن به یک کشور دیگر تنها راه بین‌المللی شدن دانشجوها نیست. همین جا پشت مانتیورتان می‌توانید در بهترین دانشگاههای دنیا سر کلاس‌هایی که دوست دارید بنشینید. فقط کافی است با یک جستجوی اینترنتی، کلاس آنلاین برای درسی که می‌خواهید را پیدا کنید یا به سایت دانشگاهی که دوست دارید بروید و یکی از کلاس‌های آنلاینش را انتخاب کنید و اسم‌تان را بنویسید. هاروارد و ام‌آی‌تی و استنفورد همین جا در اتاق‌تان است. البته اگر پهنای باند بگذارد!
بین‌المللی شدن در خانه
حدود 15 سال پیش بود که گروهی از افراد اصطلاح «بین‌المللی شدن در خانه» را درست کردند. نظریه آنها این بود که تحصیلات بین‌المللی بیش از حد روی دانشجویانی که برای تحصیل به خارج از کشورشان می‌روند حساب کرده. تعداد آنها خیلی کم است و مشکلات اقتصادی زیادی دارند. در عوض باید به دنبال جایگزینی برای آن باشیم. بیشتر از 4میلیون دانشجو در سال در جهان جابه‌جا می‌شوند. اما این عدد ظاهرا بزرگ فقط 2 درصد کل دانشجویان دنیاست! آنها معتقد بودند این موضوع این سوال را ایجاد می‌کند که با دانشجوهای بومی چه کار کنیم که اکثریت دانشجویان هر دانشگاهی هستند. چه طور باید مهارت‌های بین‌المللی لازم قرن 21 را به آنها یاد داد؟ چه طور باید برخورد با گوناگونی فرهنگی نه تنها در کشورهای مختلف بلکه در کشورهای چند فرهنگی خودشان را به آنها یاد داد؟ نتیجه این بود که می‌شود دانشجوها را جایی فراتر از مکان جغرافیایی مشخصی دور هم جمع کرد. خیلی زود دانشگاههای زیادی در دنیا، بین‌المللی کردن دانشجویان در خانه خودشان را به یکی از سیاست‌هایشان تبدیل کردند. در حالی که خیلی از دانشگاههای کشورهای انگلیسی‌زبان دانشجویان بین‌المللی را شکل پول می‌بینند و به فکر «صنعت» آموزش هستند و کشورهایی که مثل آلمان آموزش رایگان دارند، کمبودهای صنعت و فن‌آوری‌شان را با دانش‌آموختگان خارجی که آنجا می‌مانند پر می‌کنند، تحصیل بین‌المللی در خانه می‌گذارد دانشجویان بدون خارج شدن از کشورشان آموزش دانشگاههای معتبر را به دست بیاورند.
=============================================
موک چیست؟
اصطلاح MOOC(مخفف انگلیسی دورههای آموزش جمعی آنلاین) اولین بار سال 2008 ابداع شد. وقتی دانشگاه مانیتوبا در کانادا در یکی از کلاس‌هایش علاوه بر 25 دانشجوی کلاس، 2300 دانشجوی دیگر را از سراسر کشور به صورت آنلاین و رایگان سر کلاس نشانده بود. تمام منابع درسی این کلاس به شکل آنلاین روی اینترنت بود و دانشجوها می‌توانستند با هر وسیله‌ای که دوست داشتند (وبلاگ، شبکه‌های اجتماعی، میتینگ‌های آنلاین و... ) در کلاس مشارکت کنند و با هم بحث کنند. بعد از آن موک‌های دیگری پیدا شدند و این عبارت مخصوص کلاس‌های آنلاین دانشگاههای برتر شد که برای استفاده عموم روی اینترنت گذاشته می‌شود. موک حالا تبدیل به یکی از کلمات ادبیات آکادمیک شده و هر روز طرفدارانش بیشتر می‌شود.
سال 2012 این کلاس‌ها آن قدر رایج شده بودند که روزنامه نیویورک تایمز 2012 را سال دورههای آموزش جمعی آنلاین نامگذاری کرد! بعد از دانشگاه‌ها، بعضی سازمان‌ها مثل گوگل هم دورههای جمعی آنلاین را برگزار کردند.
با مدرک یا بدون مدرک؟
بستگی به خودتان دارد. اگر می‌خواهید پول خرج و کنید و دورهها را مفصل مثل یک دانشجوی واقعی بگذرانید می‌توانید مدرک دورههای موک را هم دریافت کنید. در هاروارد بعضی دورهها رایگان و بدون مدرک هستند اما بعضی دیگر هزینه دارند و مدرک صادر می‌شود. اما هدف این دورهها از اول مدرک دادن نبود. هدف این بود که دانشجویان هر جا هستند بتوانند دانشگاههای برتر جهان را تجربه کنند. دانشگاههای برتر جهان مثل میشیگان، ییل، استنفورد و ام‌آی‌تی این دورهها را رایگان برگزار می‌کنند و همزمان با تحصیل در دانشگاههای هر کشوری آنها را هم می‌توانید بگذرانید.
سال 2013 اولین دورههای آنلاین جمعی که مدرک صادر می‌کردند پیدا شدند. تا قبل از آن دورهها فقط برای افزایش مهارت بودند. در این سال اولین دوره معادل کارشناسی ارشد با همکاری 3 موسسه آموزش عالی در آمریکا با 7000 دلار هزینه راه اندازی شد و سود اقتصادی هم به ماجرا اضافه شد.
مشتری‌های هندی
در آمریکا بعد از خود آمریکایی‌ها که 27درصد شرکت کننده‌های دورههای آنلاین دانشگاههای بزرگ هستند، دومین مشتری‌های این دورهها هندی‌ها هستند که تقریبا 9درصد شرکت‌کننده‌های دورهها را تشکیل می‌دهند و از کشور خودشان آن را دنبال می‌کنند. این دورهها برای هندی‌ها به خصوص وقتی اهمیت دارند که به غیر از رشته خودشان به مهارت‌های رشته‌های دیگری هم نیاز داشته باشند. مثلا تعداد زیادی از دانشجویان هندی که رشته‌های مهندسی خوانده‌اند برای مهاجرت ناچارند به شغل‌های مدیریتی فکر کنند و گذراندن این دورهها کمک می‌کند، مهارت‌های لازم برای مهاجرت را به دست بیاورند. تعداد زیادی از دانشجوهای هندی در دورههای آنلاین آمریکا کسانی هستند که رشته‌ای را دوست نداشته‌اند اما مجبور شده‌اند آن را بخوانند. حالا با این دورهها می‌توانند به علاقه‌شان هم برسند.
دشمن آکادمی؟
بعضی‌ها معتقدند دورههای جمعی آنلاین باعث شده کیفیت آموزش فدای برند و اسم دانشگاههای معتبر شود. مردم فکر می‌کنند در حال شرکت در یک کلاس خیلی معتبر و مهم هستند اما در واقع پشت کامپیوترشان نشسته‌اند و آن طور که فکر می‌کنند درگیر یک کلاس درس نشده‌اند. اما دسته دیگری هم می‌گویند با وجود انتقادها، یادگیری آنلاین به یک نیاز جهانی برای همه‌گیر شدن تحصیلات و تقاضای بالا برای تحصیلات عالی پاسخ می‌دهد. بعضی‌ها آن را راهی برای دموکراسی آموزشی می‌دانند. آنهایی که به دلیل فقر یا عقب‌ماندگی کشورهایشان نمی‌توانند به دانشگاههای برتر راه پیدا کنند نباید مجبور باشند در دانشگاههای بی‌کیفیت درس بخوانند.
قرص قرمز
ظاهرا موکها زیادی محبوب شده‌اند. در کشورهای پیشرفته خیلی‌ها موک را به کلاس حضوری ترجیح می‌دهند. سال گذشته در دانشگاه استفنورد یکی از کلاس‌هایی که برای دورههای آنلاین هم موجود بود اول ترم 200 دانشجو داشت و 160هزار نفر آن را آنلاین دنبال می‌کردند اما اواخر ترم فقط 30 نفر در کلاس حضوری مانده بودند و بقیه به آنلاین‌ها پیوسته بودند. دکتر تران استاد این کلاس، بعد از این اتفاق در مصاحبه‌ای ماجرا را به انتخاب شخصیت فیلم ماتریکس بین دانایی و فراموشی با قرص‌های قرمز و آبی تشبیه کرده و گفته بود: «احساس می‌کنم یک قرص قرمز و یک قرص آبی هست که می‌توانی قرص آبی را بخوری و به کلاس درست برگردی تا به همان 20 دانشجویت درس بدهی. ولی من قرص قرمز را خورده‌ام و یک دنیای دیگر را دیده‌ام.» او می‌گوید کارش آموزش است و هر کاری بتواند می‌کند تا به آدم‌های بیشتری آموزش بدهد.
البته این کار برای استادان راحت و بی‌زحمت نیست. سال 2013، یک مطالعه با 103 استادی که دورههای آنلاین را آموزش داده بودند مشخص کرد هر کدام به طور متوسط 100 ساعت قبل از شروع دوره صرف آماده کردن محتویات درس‌ها، ویدیو‌ها و ضبط می‌کند. بعد 8 تا 10 ساعت در هفته سر کلاس‌های آنلاین حاضر می‌شود.
من موک ندارم
قرار نیست همه موک داشته باشند. دانشگاه‌ها باید به درجه‌ای از اعتبار رسیده باشند که هزاران نفر در دنیا علاقمند باشند همزمان با دانشجویان آن دانشگاه سر کلاس‌هایشان بنشینند. کلاس‌های آنلاین دروه‌های آموزش مجازی در ایران جمعی نیستند و تنها افرادی که از طریق کنکور در آن کلاس ثبت نام شده‌اند می‌توانند در آن حاضر شوند. آنچه در ایران داریم آموزش از راه دور است که در دنیا هم بیشتر از موک سابقه دارد اما مشکلات اینترنت و قطعی و سرعت پایین آن هم مساله بزرگی است که گاهی بخش بزرگی از کلاس را تحت الشعاع قرار می‌دهد. اما در کشورهای دیگر آسیا هم موکها در حال پیدا شدن‌اند. دانشگاه هنگ‌کنگ در این کار پیش قدم شده و دوره جمعی آنلاین ایجاد کرده. دانشگاههای برتر چین و سنگاپور هم این کار را در برنامه دارند.
=====================================
برگرفته از :
این مطلب در شماره 523 هفته‌نامه چلچراغ منتشر شده است
http://khat-khat-y.blogfa.com/post-248.aspx
